hộ kinh doanh cá thể là loại hình doanh nghiệp phổ biến nhất tại Việt Nam, chiếm hơn 90% tổng số doanh nghiệp. Đây là hình thức kinh doanh độc lập, do một cá nhân làm chủ và chịu trách nhiệm hoàn toàn về hoạt động kinh doanh của mình. Nếu bạn đang có ý định thành lập hộ kinh doanh cá thể, hãy tham khảo bài viết này của Vninvestment để nắm rõ các thông tin cần thiết về điều kiện, thủ tục thành lập, quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh cá thể.
| Loại hình doanh nghiệp | Điều kiện thành lập | Thủ tục thành lập | Quyền và nghĩa vụ | Thuế thu nhập |
|---|---|---|---|---|
| Hộ kinh doanh cá thể | Công dân đủ 18 tuổi, không thuộc diện bị cấm kinh doanh | Khai báo với cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã, phường, thị trấn | Được kinh doanh theo quy định của pháp luật, có quyền mở tài khoản, vay vốn ngân hàng | 1,5% – 3,5% |
I. Thế nào là hộ kinh doanh cá thể?
Hộ kinh doanh cá thể là một hình thức kinh doanh độc lập, do một cá nhân làm chủ và chịu trách nhiệm hoàn toàn về hoạt động kinh doanh của mình. Hộ kinh doanh cá thể có thể kinh doanh nhiều ngành nghề khác nhau, từ sản xuất, thương mại đến dịch vụ. Tuy nhiên, có một số ngành nghề kinh doanh bị cấm đối với hộ kinh doanh cá thể, chẳng hạn như kinh doanh vũ khí, ma túy, chất nổ, chất độc hại, văn hóa phẩm đồi trụy,…
Hộ kinh doanh cá thể có nhiều ưu điểm, chẳng hạn như dễ dàng thành lập, thủ tục đơn giản, chi phí thấp, chủ hộ kinh doanh cá thể có quyền tự chủ trong việc quyết định các hoạt động kinh doanh của mình. Tuy nhiên, hộ kinh doanh cá thể cũng có một số nhược điểm, chẳng hạn như chủ hộ kinh doanh cá thể phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về các hoạt động kinh doanh của mình, khó tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng, khó mở rộng quy mô kinh doanh.
- Ưu điểm của hộ kinh doanh cá thể:
- Dễ dàng thành lập
- Thủ tục đơn giản
- Chi phí thấp
- Chủ hộ kinh doanh cá thể có quyền tự chủ trong việc quyết định các hoạt động kinh doanh của mình
- Nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể:
- Chủ hộ kinh doanh cá thể phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về các hoạt động kinh doanh của mình
- Khó tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng
- Khó mở rộng quy mô kinh doanh
Nếu bạn đang có ý định thành lập hộ kinh doanh cá thể, bạn cần phải tìm hiểu kỹ về các quy định pháp luật liên quan đến hộ kinh doanh cá thể, cũng như các thủ tục thành lập hộ kinh doanh cá thể. Bạn cũng cần phải chuẩn bị một số giấy tờ cần thiết để nộp cho cơ quan đăng ký kinh doanh. Đăng ký kinh doanh hộ kinh doanh cá thể là một thủ tục đơn giản, nhưng bạn cần phải chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết để nộp cho cơ quan đăng ký kinh doanh. Đăng ký kinh doanh hộ kinh doanh cá thể mất khoảng 3 ngày làm việc.
II. Điều kiện thành lập hộ kinh doanh cá thể
Điều kiện về năng lực hành vi dân sự
Công dân đủ 18 tuổi, không thuộc diện bị cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật.
Điều kiện về trình độ chuyên môn
Không yêu cầu trình độ chuyên môn cụ thể.
Điều kiện về vốn
Không yêu cầu vốn tối thiểu.
Điều kiện về địa điểm kinh doanh
Địa điểm kinh doanh phải phù hợp với ngành nghề kinh doanh và phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép.
| STT | Điều kiện | Ghi chú |
|---|---|---|
| 1 | Công dân đủ 18 tuổi | Không thuộc diện bị cấm kinh doanh |
| 2 | Không yêu cầu trình độ chuyên môn | Tùy theo ngành nghề kinh doanh |
| 3 | Không yêu cầu vốn tối thiểu | Tùy theo quy mô kinh doanh |
| 4 | Địa điểm kinh doanh phù hợp với ngành nghề | Phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép |
III. Thủ tục thành lập hộ kinh doanh cá thể
Khai báo với cơ quan đăng ký kinh doanh
Hộ kinh doanh cá thể cần khai báo với cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã, phường, thị trấn nơi cư trú. Hồ sơ khai báo gồm:
- Tờ khai đăng ký kinh doanh hộ kinh doanh cá thể
- Bản sao chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân
- Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng địa điểm kinh doanh (nếu có)
Sau khi nhận được hồ sơ khai báo, cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hộ kinh doanh cá thể.
Đăng ký thuế
Hộ kinh doanh cá thể phải đăng ký thuế tại cơ quan thuế nơi cư trú. Hồ sơ đăng ký thuế gồm:
- Tờ khai đăng ký thuế hộ kinh doanh cá thể
- Bản sao chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân
- Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hộ kinh doanh cá thể
Sau khi nhận được hồ sơ đăng ký thuế, cơ quan thuế sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký thuế hộ kinh doanh cá thể.
Hộ kinh doanh cá thể phải nộp thuế theo quy định của pháp luật. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hộ kinh doanh cá thể là 1,5% – 3,5%.
Ngoài ra, hộ kinh doanh cá thể còn phải nộp các loại thuế khác như thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên, thuế sử dụng đất, thuế môn bài, thuế bảo vệ môi trường, v.v.
Hộ kinh doanh cá thể có thể tìm hiểu thêm về thủ tục thành lập hộ kinh doanh cá thể tại đây.
IV. Quyền và nghĩa vụ của chủ hộ kinh doanh cá thể
Chủ hộ kinh doanh cá thể có quyền và nghĩa vụ sau:
- Quyền:
- Tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật.
- Mở tài khoản, vay vốn ngân hàng.
- Thuê mướn lao động.
- Xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động kinh doanh.
- Liên kết, hợp tác với các tổ chức, cá nhân khác để mở rộng hoạt động kinh doanh.
- Tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại.
- Được Nhà nước hỗ trợ về vốn, đào tạo nghề, chuyển giao công nghệ, thông tin thị trường…
- Nghĩa vụ:
- Đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật.
- Khai báo thuế theo quy định của pháp luật.
- Nộp thuế theo quy định của pháp luật.
- Tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn lao động.
- Giải quyết tranh chấp theo quy định của pháp luật.
- Thực hiện các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
| Quyền | Nghĩa vụ |
|---|---|
| Tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật. | Đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật. |
| Mở tài khoản, vay vốn ngân hàng. | Khai báo thuế theo quy định của pháp luật. |
| Thuê mướn lao động. | Nộp thuế theo quy định của pháp luật. |
| Xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động kinh doanh. | Tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn lao động. |
| Liên kết, hợp tác với các tổ chức, cá nhân khác để mở rộng hoạt động kinh doanh | Giải quyết tranh chấp theo quy định của pháp luật. |
| Tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại. | Thực hiện các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật. |
| Được Nhà nước hỗ trợ về vốn, đào tạo nghề, chuyển giao công nghệ, thông tin thị trường… |
V. Thuế hộ kinh doanh cá thể
Khi hoạt động sản xuất kinh doanh, hộ kinh doanh cá thể phải thực hiện nộp thuế, bao gồm các loại thuế sau:
- Thuế thu nhập cá nhân: Mức thuế từ 1,5% – 3,5%, tùy vào mức lợi nhuận
- Thuế giá trị gia tăng (VAT): Mức thuế 10% trên doanh thu
- Thuế tiêu thụ đặc biệt: Áp dụng với một số loại hàng hóa, dịch vụ nhất định
- Thuế bảo vệ môi trường: Áp dụng với một số ngành nghề, lĩnh vực có tác động đến môi trường
Ngoài ra, hộ kinh doanh cá thể còn phải nộp một số loại phí, lệ phí khác như:
- Phí đăng ký kinh doanh: 20.000 đồng
- Lệ phí cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 10.000 đồng
- Phí kiểm tra tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh: 100.000 đồng/năm
- Phí gia hạn giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 10.000 đồng/năm
VI. Điểm khác biệt giữa hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH
Hộ kinh doanh cá thể, doanh nghiệp tư nhân và công ty TNHH đều là những hình thức kinh doanh phổ biến tại Việt Nam. Tuy nhiên, giữa các hình thức kinh doanh này có một số điểm khác biệt cơ bản.
| Đặc điểm | Hộ kinh doanh cá thể | Doanh nghiệp tư nhân | Công ty TNHH |
|---|---|---|---|
| Số lượng thành viên | 1 cá nhân | 1 cá nhân | 2 thành viên trở lên |
| Tài sản | Tài sản cá nhân của chủ hộ kinh doanh | Tài sản riêng của chủ doanh nghiệp | Tài sản chung của các thành viên |
| Trách nhiệm | Chủ hộ kinh doanh chịu trách nhiệm hoàn toàn về các hoạt động kinh doanh của mình | Chủ doanh nghiệp chịu trách nhiệm hoàn toàn về các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp | Các thành viên công ty TNHH chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp của mình |
| Thuế thu nhập | 1,5% – 3,5% | 1,5% – 3,5% | 20% |
Ngoài ra, hộ kinh doanh cá thể còn có một số điểm khác biệt khác so với doanh nghiệp tư nhân và công ty TNHH, chẳng hạn như:
- Hộ kinh doanh cá thể không phải đăng ký kinh doanh với cơ quan nhà nước.
- Hộ kinh doanh cá thể không phải nộp thuế giá trị gia tăng (VAT).
- Hộ kinh doanh cá thể không được phép mở tài khoản ngân hàng.
- Hộ kinh doanh cá thể không được phép vay vốn ngân hàng.
Trên đây là một số điểm khác biệt cơ bản giữa hộ kinh doanh cá thể, doanh nghiệp tư nhân và công ty TNHH. Tùy thuộc vào nhu cầu và khả năng của mình, bạn có thể lựa chọn hình thức kinh doanh phù hợp nhất.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các hình thức kinh doanh khác, bạn có thể tham khảo các bài viết sau:
VII. Kết luận
Hộ kinh doanh cá thể là một loại hình doanh nghiệp đơn giản, dễ thành lập và phù hợp với những cá nhân có vốn ít, muốn tự chủ trong kinh doanh. Tuy nhiên, hộ kinh doanh cá thể cũng có một số hạn chế như quy mô hoạt động nhỏ, khó tiếp cận nguồn vốn lớn và chịu trách nhiệm pháp lý cá nhân. Do đó, khi lựa chọn loại hình doanh nghiệp, bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố về vốn, quy mô hoạt động, trách nhiệm pháp lý và khả năng quản lý.
