Đại dịch COVID-19 đã gây ra nhiều thiệt hại đáng kể ở Việt Nam và trên thế giới. Vắc xin COVID-19 được coi là chìa khóa để chống lại cơn dịch bệnh này. Vậy hiện nay nước ta đang có những loại vắc xin nào? Loại nào hiệu quả nhất? Bao nhiêu tiền? Hãy cùng vninvestment chúng tôi tìm hiểu trong bài viết sau nhé!
1. Vaccine COVID-19 là gì? Có công dụng gì?
Theo trang suckhoedoisong.vn (cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế), vaccine COVID-19 là chủng loại vaccine phòng viêm đường hô hấp cấp. Tiêm vaccine là một trong những cách thức làm hiệu quả giúp chủ động đề phòng, giảm các biến chứng & nguy cơ tử vong.
Bên cạnh đó, ngoài tác dụng giảm số người bị nhiễm trong cộng đồng, các kiểu vaccine phòng COVID-19 sẽ giúp làm giảm số trường hợp bị biến chứng nặng do mắc bệnh, từ đấy giảm rủi ro tử vong. Bên cạnh đấy, các trường hợp bệnh nhẹ có thể sẽ được chữa trị đơn giản hơn.
2. Cơ chế sinh miễn dịch của vaccine COVID-19
Miễn dịch bị động
Miễn dịch thụ động là loại miễn dịch được sinh ra bởi cơ thể khi tiếp cận với vi khuẩn hay virus gây bệnh. người mắc bệnh đã phục hồi sau khi nhiễm Sars-Cov 2 thì trong huyết thanh sẽ chứa lượng lớn kháng thể miễn dịch như globulin miễn dịch, được cung cấp khi cần tác dụng bảo vệ khỏi căn bệnh rõ ràng.
Miễn dịch chủ động
Miễn dịch chủ động là loại miễn dịch có được khi tiếp cận với vi khuẩn hoặc virus gây bệnh từ đó hệ thống miễn dịch sẽ được kích hoạt để làm ra các kháng thể bảo vệ đối với một căn bệnh nhất định và ở đây chính là virus Sars-Cov-2.
Cho đến vào thời điểm hiện tại, có hơn 100 loại vaccine COVID-19 đang trong giai đoạn phát triển tiền lâm sàng. những loại vaccine COVID-19 có cơ chế không giống nhau để làm ra miễn dịch, nhưng mà các loại vaccine đều có điểm chung là tạo ra kháng thể chống lại virus. Bên cạnh đó, vaccine có thể làm ra 2 loại tế bào lympho T và lympho B có chức năng ghi nhớ mình đã chiến đấu với loại virus nào hay thường được gọi là tác nhân gây bệnh nào để có thể nhận thấy chúng nếu bị tấn công trong tương lai.
Chú ý: Miễn dịch bị động chỉ kéo dài trong một vài tuần hoặc vài tháng, trong khi miễn dịch chủ động là dài hạn.
3. Cơ chế sản xuất và hiệu quả của vaccine COVID-19
Các loại vaccine COVID-19 hiện nay (cập nhật đến 15/07/2021) đang được sản xuất theo 3 cơ chế là mRNA, protein và vector. trong đó, một số loại vaccine được dùng nhiều như AstraZeneca có thực chất là vaccine vector, Pfizer & Moderna có bản chất là vaccine mRNA,…
- Vaccine mRNA: Phân tử RNA sẽ được đưa vào cơ thể nhờ vaccine, sau đấy mRNA tổng hợp của vaccine hoạt động như một mRNA tự nhiên và tiến hành tổng hợp protein mới. Sau đó, protein mới này kích hoạt thuyết phục miễn dịch của cơ thể chống lại protein của virus.
- Vaccine protein: Loại vaccine này chứa các mảnh protein tinh khiết của virus Sars-Cov-2. Hệ miễn dịch sẽ cho rằng protein được tiêm vào cơ thể theo đường vaccine là “kẻ xâm nhập” và tạo ra kháng thể. Bên cạnh đấy, vaccine được tiêm vào sẽ giúp tế bào ghi nhớ, từ đây nhận diện được các tác nhân gây bệnh & tiến hành tiêu diệt chúng khi bị tấn công về sau.
- Vaccine vector: dùng một loại virus đã được biến đổi (vector) để vận chuyển mã di truyền (các protein gai trên bề mặt của virus Sars-Cov-2) cho kháng nguyên. Khi vaccine được tiêm vào, cơ thể sẽ làm ra một lượng lớn kháng nguyên đủ để kích hoạt phản ứng miễn dịch.
Để tìm hiểu chi tiết về các cơ chế này & hiệu quả rõ ràng, mời bạn truy tìm trang Web của Hệ thống tiêm chủng Việt Nam VNVC tại đây nhé!
4. Có các loại vaccine COVID-19 nào?
Vaccine COVID-19 Vaccine AstraZeneca
Vaccine COVID-19 do Tập đoàn AstraZeneca sản xuất đã được cấp phép sử dụng khẩn cấp tại 181 quốc gia, vùng lãnh thổ và được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Đến nay, vaccine này đã được sử dụng tại 119 quốc gia, vùng lãnh thổ với tổng số vaccine đã sử dụng khoảng 980 triệu liều.
Tại Việt Nam, vaccine AstraZeneca đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19.
Việt Nam đã tiếp nhận tổng cộng 8.716.290 liều sau 15 đợt giao Vaccine . Vaccine AstraZeneca được triển khai tiêm chủng tại Việt Nam từ tháng 3/2021, hiện đang có số lượng sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam.
Vaccine Gam-COVID-Vac (tên khác là SPUTNIK V)
Vaccine Gam-COVID-Vac do Viện Nghiên cứu Gamaleya, Nga sản xuất đã được cấp phép sử dụng tại 70 quốc gia, vùng lãnh thổ. Đến nay, vaccine này đã được sử dụng tại 49 quốc gia với tổng số vaccine đã sử dụng khoảng 85 triệu liều.
Tại Việt Nam, vaccine Sputnik V đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện vaccine cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19. Giữa tháng 3/2021, Việt Nam tiếp nhận 2.000 liều vaccine Sputnik V do Chính phủ Liên bang Nga viện trợ và sử dụng cho gần 900 người. Ngày 1/8, Việt Nam nhận thêm 10 nghìn liều vaccine Sputnik V do Chính phủ Liên bang Nga tặng.
Vaccine Vero Cell của Sinopharm
Vaccine Vero Cell do Sinopharm phát triển và Beijing Institute of Biological Products Co., Ltd.,- Trung Quốc sản xuất, đã được cấp phép sử dụng tại 64 quốc gia, vùng lãnh thổ, đã được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Đến nay, vaccine này đang sử dụng tại 59 quốc gia với khoảng 800 triệu liều đã được sử dụng.
Tại Việt Nam, vaccine Vero Cell đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19. Việt Nam đã tiếp nhận 500.000 liều vaccine Sinopharm do Chính phủ Trung Quốc viện trợ và đang triển khai tiêm chủng từ tháng 7/2021. Quảng Ninh là địa phương đầu tiên triển khai tiêm xong 88.100 liều mũi 1 và sẽ tiến hành tiêm mũi 2 từ ngày 4/8. Riêng Bình Liêu Quảng Ninh đã đạt độ bao phủ tiêm vaccine đối với 50% dân số toàn huyện.
Thành phố Hồ Chí Minh nhận cũng là loại vaccine này.
Vaccine Comirnaty của Pfizer/BioNTech
Vaccine của Pfizer/BioNTech đã được cấp phép sử dụng tại 111 quốc gia và vùng lãnh thổ và được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Đến nay, vaccine này đã được sử dụng tại 97 quốc gia với khoảng 850 triệu liều đã được sử dụng.
Vaccine Comirnaty đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19. Việt Nam đã tiếp nhận tổng cộng 746.460 liều vaccine Pfizer và đang triển khai tiêm chủng.
Vaccine Spikevax (Tên khác là: Covid-19 Vaccine Moderna)
Vaccine Spikevax do Moderna sản xuất đã được cấp phép sử dụng tại 64 quốc gia, vùng lãnh thổ và được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Đến nay, vaccine này đã được sử dụng tại 63 quốc gia với khoảng 340 triệu liều.
Vaccine này đã được Bộ Y tế phê duyệt sử dụng có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19. Tính đến nay, Việt Nam đã tiếp nhận tổng cộng 5.000.100 liều vaccine Moderna do Chính phủ Mỹ viện trợ thông qua COVAX Facility và đang triển khai tiêm chủng.
COVID-19 Vaccine Janssen
Vaccine Janssen do Janssen Pharmaceutica NV (Bỉ) và Janssen Biologics B.V (Hà Lan) sản xuất được cấp phép sử dụng tại 56 quốc gia, vùng lãnh thổ và được Tổ chức Y tế thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Đến nay, vaccine này đã được sử dụng tại 34 quốc gia với khoảng 60 triệu liều đã sử dụng.
Vaccine do Janssen sản xuất đã được Bộ Y tế phê duyệt sử dụng có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19. Hiện nay, Việt Nam chưa tiếp nhận vaccine này.
Tất cả các vaccine được cấp phép và đưa về Việt Nam sử dụng đều đảm bảo an toàn và hiệu quả.
5. Giá các loại vaccine COVID-19 là bao nhiêu?
Tới ngày 15/07/2021, Việt Nam đã phê duyệt điều kiện cho 5 loại vaccine COVID-19 được phép tiêm bao gồm: Comirnaty của Pfizer, A2D1222 của AstraZeneca, Sputnik-V của Gamalaya, Vero-Cell của Sinopharm và mRNA-1273 của Moderna.
Hiện giá cụ thể của những loại vaccine vẫn chưa được nói ra. Để tìm hiểu về giá vaccine bạn có thể cập nhật tại Website vnvc.vn hoặc Cổng thông tin điện tử Bộ Y Tế: moh.gov.vn nhé!
6. Một số câu hỏi thường gặp về vaccine COVID-19
Có nên tiêm vaccine COVID-19 không?
Nên tiêm, nhưng cần tùy theo trường hợp và thể trạng của mỗi người.
Đã nhiễm virus Corona tiêm phòng có tác dụng không?
Căn cứ vào nghiên cứu lâm sàng, vaccine phòng virus Corona sẽ được chỉ định cho từng nhóm đối tượng thử nghiệm không giống nhau. tại nước ta, COVID-19 vaccine AstraZeneca không được chỉ định để tiêm cho người đã từng nhiễm virus SARS-COV-2.
Tiêm vacxin xong có bị nhiễm COVID-19 lại không?
Có thể. Hầu hết vaccine, tỷ lệ phòng các tác nhân vi khuẩn hay vi rút không bao giờ tuyệt đối 100% & vaccine COVID-19 cũng không phải ngoại lệ.
Tiêm cùng loại hay khác loại vắc xin cho hiệu quả tốt hơn?
Theo hướng dẫn tại Công văn 6030/BYT-DP 2021 của Bộ Y tế thì những người đã tiêm mũi 1 vắc xin nào thì tốt nhất tiêm mũi 2 bằng vắc xin đó. Tuy nhiên, trong trường hợp nguồn vắc xin hạn chế, có thể phối hợp bằng cách tiêm mũi 2 vắc xin do Pfizer sản xuất cho người đã tiêm mũi 1 bằng vắc xin do AstraZeneca sản xuất nếu người được tiêm chủng đồng ý. Không sử dụng vắc xin do Moderna sản xuất hoặc các vắc xin khác để tiêm mũi 2 cho người đã tiêm mũi 1 vắc xin AstraZeneca.
Cụ thể:
– Mũi 1 AstraZeneca + Mũi 2 AstraZeneca hoặc Pfizer (nếu người tiêm đồng ý)
– Mũi 1 Sinopharm + Mũi 2 Sinopharm
– Mũi 1 Pfizer + Mũi 2 Pfizer
– Mũi 1 Moderna + Mũi 2 Moderna.
– Mũi 1 AstraZeneca + Mũi 2 không được phép sử dụng Moderna.
Khoảng cách 2 mũi tiêm là bao lâu?
Cả 06 loại vắc xin được cấp phép đều cần 2 mũi tiêm để tạo miễn dịch cho cơ thể. Theo Quyết định 3588/QĐ-BYT, khoảng cách giữa 2 mũi tiêm như sau:
– Vắc xin COVID-19 Vaccine AstraZeneca: Mũi 1 cách mũi 2: 8-12 tuần.
– Vắc xin Gam-COVID-Vac (Tên gọi khác là SPUTNIK V): Mũi 1 cách mũi 2: 3 tuần.
– Vắc xin Comirnaty – Pfizer: Mũi 1 cách mũi 2: 3 tuần
– Vắc xin SARSCoV-2 Vaccine (Tên gọi khác là Vero Cell): Mũi 1 cách mũi 2: 3-4 tuần.
– Vắc xin COVID-19 Vaccine Moderna: Mũi 1 cách mũi 2: 4 tuần
Đây là khoảng cách mũi tiêm thứ 2 cho tác dụng vắc xin đạt hiệu quả nhất.
Phụ nữ mang thai có nên tiêm vắc xin COVID-19?
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, người mang thai từ 13 tuần trở lên có thể cân nhắc tiêm vaccine Covid-19, tiêm ở cơ sở y tế có khả năng cấp cứu sản khoa. Các loại vaccine hiện có ở Việt Nam đều có thể tiêm cho thai phụ và người đang cho con bú, trừ vaccine Sputnik V chống chỉ định với nhóm này.
Bạn sẽ xem thêm các câu hỏi thường gặp về vaccine COVID-19 đã được giải đáp bởi Hệ thống tiêm chủng VNVC tại đây.
7. Những lưu ý quan trọng sau khi tiêm vắc xin
Tại Quyết định 3588/QĐ-BYT Bộ Y tế đưa ra những lưu ý quan trọng đối với người sau khi tiêm vắc xin, cụ thể:
– Luôn có người hỗ trợ bên cạnh 24/24 giờ, ít nhất là trong 03 ngày đầu sau tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19.
– Không nên uống rượu bia và các chất kích thích ít nhất là trong 03 ngày đầu sau tiêm chủng.
– Bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ.
– Nếu thấy sưng, đỏ, đau, nổi cục nhỏ tại vị trí tiêm: Tiếp tục theo dõi, nếu sưng to nhanh thì đi khám ngay, không bôi, chườm, đắp bất cứ thứ gì vào chỗ sưng đau.
– Thường xuyên đo thân nhiệt, nếu có:
+ Sốt dưới 38,5 độ C: Cởi bớt, nới lỏng quần áo, chườm/lau bằng khăn ấm tại trán, hố nách, bẹn, uống đủ nước. Không để nhiễm lạnh. Đo lại nhiệt độ sau 30 phút.
+ Sốt từ 38,5 độ C trở lên: Sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ dẫn của nhân viên y tế. Nếu không cắt được sốt hoặc sốt lại trong vòng 2 tiếng cần thông báo ngay cho nhân viên y tế và đến cơ sở y tế gần nhất.
Xem thêm: Hơn 340,000 doanh nghiệp được giảm đóng vào Quỹ bảo hiểm thất nghiệp